türk mitolojisi

herne kadar türk mitolojisi densede türk mitolojileri olarak anılması daha dogrudur. halkın ve inancın çeşitliliği yüzünden bu duruma gelmiştir. tam olarak ne zaman başladıgı bilinmez. türkler 6.yüzyılda yazı kullanmaya başlandıgı için çin kaynaklarından yardım alınır buna göre m.ö. 330 yılından kalan bir yazıda türk mitolojisinin en önemli efsanelerinden olan asena efsanesi görülür. 4 asıl efsaneden oluşur bunun ilki asena efsanesidir. bu efsanede türkler düşmanları tarafından yok edilmiş fakat sadece elleri ve kolları kesilen bir erkek cocugu sağ kalmıştır. tengri'nin gönderdiği kutsal bir dişi kurt cocugu besler büyütür ve iyileştirir. daha sonra kurt cocuktan hamile kalır ve 10 tane yavru dogurur. bu 10 cocuk daha sonraki 10 büyük türk hükümdarıdır. ergenekon destanı yine türkler büyük bir yenilgi alır ve tengri'nin yolladıgı bir kurtun önderliği sonucu 4 tarafı daglarla çevrili bir ovaya yerleşirler. aradan geçen yıllarda türkler buraya sığmaz olur, dağların demirden yapılmış oldugunu söyleyen bir kurt, demircilerden bunları eritmesini istemiş , bunu yaptıkları takdirde buradan cıkacaklarını belirtmiştir. sonuct kurdun söylediği dogru cıkmıs dağ erimiş ve türkler ovadan geniş bozkırlara cıkmıştır. bu olaya günümüzde nevruz denmektedir. oğuz destanı bu destanda ulu türk hakanı oğuz devleti yönetişini oğullarına eşit olarak pay edişini ve hanımı ile tanışmasını anlatır. manas destanı türk tarihi'nin en kapsamlı ve en uzun destanıdır. kırgız olan manas'ın hikayesi anlatılır. daha küçükken büyük bir kahraman olacagı bilinen manas dostları tarafından ihanete ugrar ve öldürülür. mezarı başında ağıtlar yakan hayvanları gören gök tengri manas'a acıyarak onu diriltir. dirilen manas kendini arkadan vuran dostlarının peşine düşer ve intikam alır. avrupada özellikle macaristan ve bulgaristanda hatta almanya'da bile türk destanlarını bulmak mümkündür. alman mitolojisinin en tanınmış destanı hunlar'a ve ejderhalara karşı savaşan alman kahraman siegfried'in destanı'dır, bu destan da atilla'nın adı "etzel"dir. sibirya türklerinde mitoloji altaylılar ve yakutlar suan basına gelen şeylerin iyi ve kötü ruhlar oldugunu düşünür. özellikle dolganlar göçebelikleri sırasında rastgeldikleri en az 10.000 yıllık mamut cesetlerinin bu yüzden cıktıgını düşünürler. yeraltı aleminin efendisi erlik han, mamutları yeraltı alemine aldığını ve onları kendine hizmet ettirdiklerine inanırlar. inançlarına göre mamutlar yeraltı aleminde tutsaktır. eğer yeryüzüne çıkmaya çalışırlarsa ceza olarak derhal buz tutarlar. bu 3 halkta dua edip kurbanlar vererek, bereketin kesilmemesi için onları hoş tutmaya çalışırlar. anadolu türkleri'nin mitolojisi dede korkut'un yazdıgı hikayeler temelini oluşturur. bölgete 10.yüzyıl sonu 11. yüzyıl başı gelen türkler akkoyunlu devleti zamanında daha tanınmayan bir şair olan dede korkutun hikayeleri ile orta asya mitleri ile tanışırlar. dede korkut hikâyeleri dresden yazması kısa bir giriş ve 12 öyküden oluşur. öyküler sırasıyla: 1. dirse han oğlu boğaç han 2. salur kazan'ın evi yağmalanması 3. kam büre bey oğlu bamsı beyrek 4. kazan bey oğlu uruz'un tutsak olması 5. duha koca oğlu deli dumrul 6. kanlı koca oğlu kanturalı 7. kazılık koca oğlu yegenek 8. basat'ın tepegöz'ü öldürmesi 9. begin oğlu emren 10. uşun koca oğlu segrek 11. salur kazanın tutsak olup oğlu uruz'un çıkarması 12. ıç oğuz'a taş oğuz asi olup beyrek öldüğü vatikan yazmasında kısa bir giriş ve altı öykü vardır: 1. hikayet-i han oğlu boğaç han 2. hikayet-i bamsı beyrek 3. hikayet-i salur kazan'ın evi yağmalanduğudur 4. hikayet-i kazan begün oğlu uruz han tutsak olduğudur 5. hikayet-i kazılık koca oğlu yegenek bey 6. hikayet-i taş oğuz ıç oğuz'a asi olup beyrek vefatı.
Çok geniş ancak derli toplu olmayan bir alandır. Türklüğün sadece islamiyet ile özdeşleştirilmesi araştırmanın önündeki en büyük engeldir. Bu konuda yaratılış destanı müthiş veriler sunar.